Ο Γιώργος Χατζηνικολάου με αφορμή της συμπλήρωσης των 15 χρόνων του OFF OFF ATHENS THEATER FESTIVAL μίλησε στο Greekaffair και στον Κυριάκο Τσικορδάνο: Το Επί Κολωνώ είναι ένα κύτταρο πολιτισμού.
Το Επί Κολωνώ αποτελεί ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού, με επίκεντρο τη θεατρική δημιουργία. Η ομάδα του έχει ταυτιστεί με ένα θέατρο ρεαλισμού που βασίζεται στην υποκριτική, χωρίς όμως να δεσμεύεται από μία συγκεκριμένη αισθητική ταυτότητα. Αντιλαμβανόμενοι τον ρεαλισμό ως ένα ευρύ φάσμα έκφρασης—από τον «ωμό» μέχρι τον μαγικό και τον ποιητικό – οι δημιουργοί του Επί Κολωνώ συνεχίζουν να εξερευνούν νέες καλλιτεχνικές διαδρομές, διατηρώντας την ουσία και το πάθος της θεατρικής τέχνης.
Ακολουθεί η συνέντευξη του Γιώργου Χατζηνικολάου στο Greekaffair και στον Κυριάκο Τσικορδάνο.
Ποιος είναι ο Γιώργος Χατζηνικολάου και πως ξεκίνησε η εμπλοκή του με τα καλλιτεχνικά δρώμενα και ποιο συγκεκριμένα με το θέατρο Επί Κολωνώ.
Ο αρχιτέκτονας Γιώργος Χατζηνικολάου σήμερα έχει την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεάτρου Επί Κολωνώ και την ευθύνη της παραγωγής, της σκηνογραφίας και των κειμένων των παραστάσεων της Ομάδας Νάμα.
Παράλληλα δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στο Σύγχρονο Θέατρο. Όλα ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1990. Όταν γνωρίστηκα με την Ελένη Σκότη, άρχισα παράλληλα με τις αρχιτεκτονικές μου δραστηριότητες να ασχολούμαι με τη θεατρική παραγωγή και τη σκηνογραφία των παραστάσεων που θα σκηνοθετούσε σε κάποια θέατρα της Αθήνας. Σιγά-σιγά δημιουργήθηκε μια ομάδα από συνεργάτες, -η Ομάδα Νάμα- και το 2000 βρήκαμε και διαμορφώσαμε σε θέατρο το υπέροχο κτίριο που στεγάζει το Επί Κολωνώ. Το 2015 κλείνει για μένα ένας κύκλος. Αποσύρομαι πλέον από την ενεργό δράση σαν αρχιτέκτονας, κλείνω οριστικά το γραφείο μου -που λειτουργούσε από το 1985- και στρέφομαι αποκλειστικά στο θέατρο. Το 2018 δημιουργούμε μια ακόμη εταιρία που αποκτά, ανακαινίζει και λειτουργεί το Σύγχρονο Θέατρο.
Ποιο είναι το καλλιτεχνικό όραμα που καθοδηγεί τις επιλογές σας ως καλλιτεχνικός διευθυντής όλα αυτά τα χρόνια;
Δεν ξέρω αν μπορώ να το ορίσω, αλλά σίγουρα ως θεατρική ομάδα μας έλκει το θέατρο που γράφεται στις μέρες μας για το σήμερα. Γι’ αυτό και ως επί το πλείστον τα έργα που έχουμε ως τώρα επιλέξει τα έχουμε παρουσιάσει για πρώτη φορά στην Αθήνα.
Επίσης θα μπορούσα να πω -ως παρατηρητής των επιλογών μας- ότι μας έλκει εν τέλει το καθαυτό δράμα είτε με υπαρξιακό είτε με κοινωνικό είτε ακόμα και με πολιτικό περιεχόμενο.
Για όλες τις επιλογές της Ομάδας Νάμα έχω πλέον την συν-ευθύνη με την Ελένη Σκότη και τη Μαρία Αναματερού, αποτελώντας οι τρεις μας τον σημερινό πυρήνα της ομάδας.
Για τις φιλοξενούμενες θεατρικές παραγωγές του Επί Κολωνώ φροντίζουμε να μπορούν να συνυπάρξουν με τον καλλιτεχνικό προσανατολισμό της Νάμα, να εντάσσονται στην ταυτότητα του θεάτρου και να είναι καλλιτεχνικά άρτιες.
Κ. Γιώργο Χατζηνικολάου ποια είναι η ταυτότητα του θεάτρου Επί Κολωνώ και πώς εξελίχθηκε μέσα σε αυτά τα 25 χρόνια πορείας;
Το Επί Κολωνώ είναι ένα κύτταρο πολιτισμού με βασική καλλιτεχνική δραστηριότητα τη θεατρική. Αυτή η γενική φράση, με τις λέξεις της να έχουν σημασία μια προς μία, είναι η μόνη φράση που μπορεί να μας δεσμεύει διαχρονικά.
Έχει ειπωθεί για την ομάδα μας ότι υπηρετεί κατά κανόνα ένα θέατρο ρεαλισμού που βασίζεται στην υποκριτική. Αν δεχτούμε ότι ρεαλισμός δεν είναι υποχρεωτικά νατουραλισμός και ότι έχει πολλές εκδοχές, από τον «ωμό», μέχρι τον μαγικό, τον ποιητικό ακόμη και τον παράλογο τότε ναι θα
αποδεχόμουν αυτόν τον προσδιορισμό αν και δεν δεσμευόμαστε με την έννοια της ταυτότητας.
Εδώ και πολλά χρόνια το θέατρο Επί Κολωνώ έχει ξεκινήσει και διοργανώνει το Off-Off Athens Theatre Festival. Πείτε μας πως ξεκίνησε αυτή η ιδέα και τι στάθηκε η αφορμή;
Το Off-Off ξεκίνησε ως μια ιδέα να φιλοξενηθούν νεανικές προσπάθειες στο θέατρό μας. Με άλλα λόγια να δώσει βήμα στους νέους δημιουργούς. Πάντα θέλαμε το Επί Κολωνώ να έχει μια ζωντάνια, φρεσκάδα σε ότι κάνει και να είναι σε μια συνεχή σύνδεση με τους νέους, προωθώντας τις δημιουργικές τους δραστηριότητες.
Κ. Γιώργο Χατζηνικολάου από τις από 26 Μαΐου έως 30 Ιουνίου τι θα συμβεί στο Off-Off AthensTheatre Festival No 15 στο θέατρο Επί Κολωνώ;
Το διάστημα αυτό θα παρουσιάσουν τις παραστάσεις τους 30 ομάδες. Είναι ένα φεστιβάλ αρκετά πλουραλιστικό δίνοντας βήμα σε όλα τα είδη θεάτρου (πρόζα, σωματικό κτλ). Ευελπιστούμε να προκύψουν κάποιες ωραίες παραστάσεις και που -ποιος ξέρει- μπορεί να έχουν και συνέχεια.
Ποιες είναι οι προκλήσεις αλλά και οι δυσκολίες που δημιουργεί ένα τέτοιου είδους φεστιβάλ όπως είναι το Off-Off AthensTheatre Festival;
Η πιο προφανής πρόκληση είναι η διοργάνωση η ίδια. Είναι τόσες πολλές ομάδες και οι κόσμος που εναλλάσσεται συνεχώς τόσο στη σκηνή όσο και στο κοινό που είναι στοίχημα να έχεις οργανώσει τα πάντα έτσι ώστε να ρέουν όλα απρόσκοπτα και όλοι, συντελεστές, θεατές, αλλά και οι συνεργάτες του
Επί Κολωνώ να είναι χαρούμενοι που συμμετείχαν.
Μια βασική δυσκολία πάντως είναι ότι πρέπει να αποκλείσουμε ομάδες. Είναι πολλές οι αιτήσεις συμμετοχής και αναγκαστικά πρέπει να επιλέξουμε. Οπότε είναι μια πρόκληση κάθε χρόνο να βελτιώνουμε τα κριτήρια επιλογής.
Βάση ποιον δεδομένων γίνεται η επιλογή των θεατρικών ομάδων που συμμετέχουν; Υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια ή είναι ανοιχτό σε όλους τους ενδιαφερόμενους;
Εκεί παίζουν ρόλο πολλά. Καταρχάς, η πρόταση πρέπει να είναι στοιχειοθετημένη με τρόπο, που μαζί με τη συνέντευξη που μας δίνουν, να παρέχονται τα εχέγγυα ότι πρόκειται για μια ποιοτική προσπάθεια. Μεγάλο ρόλο παίζει επίσης ο επαγγελματισμός και η συνέπεια των συντελεστών. Το λέω αυτό πιο πολύ για το ακούσουν οι ομάδες που φιλοδοξούν να συμμετέχουν κάποια στιγμή. Το να συνεργαστούν αρμονικά και δημιουργικά τόσοι άνθρωποι είναι ένα απαιτητικό εγχείρημα.
Υπάρχουν παραστάσεις ή ομάδες που ξεχώρισαν και έκαναν μεγάλη πορεία μετά τη συμμετοχή τους στο Off-Off AthensTheatre Festival;
Υπάρχουν ναι, αλλά δε θα ήθελα να ξεχωρίσω κάποιες. Όντως κάποιες παραστάσεις και κάποιοι συντελεστές συνέχισαν μια επιτυχημένη πορεία μετά το Off Off, είτε με την ίδια παράσταση, είτε με κάποια άλλη, είτε συμμετέχοντας μέσα σε άλλα σύνολα. Δίνει το φεστιβάλ αυτό ένα καλό βήμα
για αυτούς που είτε ξεκινούν την ατομική καλλιτεχνική τους πορεία είτε θέλουν ως ομάδα να παρουσιάσουν την πρότασή τους και να οικοδομήσουν συνεργασίες με θέατρα και παραγωγούς.
Οι νέοι δημιουργοί στις ημέρες μπορούν να καταφέρουν να ισορροπήσουν μεταξύ της ελευθερίας έκφρασης και των προσδοκιών του κοινού; Ή είναι πολύ δύσκολο; Ποια είναι η γνώμη σας ως καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Επί Κολωνώ;
Είναι όντως δύσκολο. Το κοινό θέλει να το κερδίζεις. Ο νέος δημιουργός δεν έχει πάντα αυτό το κριτήριο. Είναι νέος και θέλει να εκφραστεί. Έχει βάλει την έκφραση πάνω από την επικοινωνία. Όμως το θέατρο -και γενικά η τέχνη- είναι και έκφραση και απεύθυνση ταυτόχρονα.. Πρέπει να βρεθεί μια
ισορροπία. Το φεστιβάλ είναι βέβαια από τη φύση του τέτοιο που επιτρέπει περισσότερους πειραματισμούς. Εξ ου και «off-off». Δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί επομένως ότι οι πειραματισμοί που θα φιλοξενηθούν θα έχουν την επιθυμητή απήχηση. Από την άλλη, αυτή η ελευθερία από μόνη της παράγει ένα αποτέλεσμα με ειδικό ενδιαφέρον. Και καλλιτεχνικό και κοινωνιολογικό.
Κ. Γιώργο Χατζηνικολάου η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) πιστεύτε ότι μπορεί να πάρει κάποιο ρόλο μέσα σε ένα φεστιβάλ; Η θεωρείτε ότι εάν τις παραχωρήσετε κάποιο ρόλο αυτός μετέπειτα μπορεί να αποδειχθεί μοιραίος; Σας το ρωτάω αυτό γιατί έχουμε δει παγκοσμίως έντονες αντιδράσεις από το καλλιτεχνικό χώρο όσο αφορά τον ρόλο που μπορεί να πάρει η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) στην τέχνη. Για αυτό τον λόγο θα θέλαμε και την προσωπική σας γνώμη ως καλλιτεχνικός διευθυντής.
Δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να απαντήσω σε αυτό. Νιώθω, πάντως, ότι στο θέατρο είναι μικρότερος ο ρόλος που μπορεί να αναλάβει η τεχνητή νοημοσύνη και ότι είμαστε ακόμα κάπως μακριά από μια τέτοια πιθανότητα.
Δυσκολεύομαι επίσης να φανταστώ ότι μπορεί να αντικαταστήσει το αμιγώς καλλιτεχνικό κομμάτι μια δημιουργίας. Ίσως σε πιο εμπορικά εγχειρήματα και με στατιστικές επαληθεύσεις. Ποιος ξέρει; Στον καλλιτεχνικό πεδίο το ΑΙ θα ακολουθεί νομίζω τους δρόμους που ανοίγουν οι καλλιτέχνες. Από εκεί θα
προκύπτουν τα data του. Δεν νομίζω πχ ότι ένα συνθεσάιζερ μπορεί να γίνει συνθέτης.
Υπάρχουν κάποιες προσωπικές ιστορίες ή αξέχαστες στιγμές από τα προηγούμενα χρόνια του Off-Off AthensTheatre Festival που θα μπορούσατε να τις μοιραστείτε μαζί μας. Θα ήταν υπέροχο να μας τις πείτε και να τις μάθουν και οι αναγνώστες /στριες μας.
Δε μου έρχεται κάτι στο μυαλό που να έχει τέτοιο ενδιαφέρον.
Πώς μπορεί το κοινό να στηρίξει το φεστιβάλ και τους νέους
δημιουργούς;
Να μας τιμήσει με την παρουσία του!!!
Θα ήθελα να μας πείτε πώς ονειρεύεστε το μέλλον του φεστιβάλ; Υπάρχουν σχέδια;
Στα σχέδιά μας είναι η αρτιότερη συνεχώς διοργάνωση και κάποια στιγμή να βρούμε τον τρόπο να αφουγκραστούμε τη γνώμη του κοινού για τις παραστάσεις που ξεχώρισαν και στη δική τους συνείδηση.
Κλείνοντας την συνέντευξη μας θα ήθελα να μας πείτε, ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε προς τους νέους καλλιτέχνες που θέλουν να «ανοίξουν πανιά μέσα από την τέχνη» για ένα καλύτερο μέλλον;
Δε ξέρω αν έχω την ικανότητα να δίνω δημόσια συμβουλές. Ίσως οι νέοι έχουν περισσότερα να με συμβουλέψουν από ότι εγώ αυτούς.
Σας ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διαθέσατε για να κάνουμε αυτήν την κουβέντα.
Σας ευχαριστώ κι εγώ!
Πηγή: Κυριάκος Τσικορδάνος, greekaffair, 05/06/2025
