Άγριος Σπόρος | 5ος χρόνος

Ένα από τα τρία πρόσωπα που εμφανίζονται στο έργο, θέτει μια ερώτηση σε ένα άλλο πρόσωπο, λίγο πριν το τέλος του έργου. Ουσιαστικώς, απευθύνει την ερώτηση στον εαυτό του: «Ποιο είδος είναι πιο άθλιο; Αυτό που δίνει τις εντολές ή αυτό που τις υπακούει;». Και αμέσως απαντά: «Και τα δύο είδη άθλια μου φαίνονται». Το πρόσωπο αυτό είναι ένας αστυνομικός που δείχνει να προβληματίζεται, μετά από όσα άθλια έχουν προηγηθεί και στα οποία έχει και ο ίδιος ενεργό συμμετοχή. Η απάντηση μοιάζει να ισοσκελίζει τα πράγματα, μοιράζοντας εξίσου ευθύνες. Είναι όμως έτσι; Αποφασίζει δηλαδή το έργο για λογαριασμό του θεατή, προσφέροντάς του μιαν απλουστευτικά ετοιμοπαράδοτη κρίση; Δεν έχω αυτή τη γνώμη. Πιστεύω αντιθέτως ότι η κρίση ανατίθεται στον θεατή, ο θεατής έλκεται προς την κρίση του. Αυτό μαρτυρεί η μικροσκοπικά και μεθοδικότατα συγκροτούμενη δραματουργία.

Τόσο η αυστηρή αλληλουχία των σκηνών και των υπο-σκηνών τους, που καθορίζονται από τις χρονικές τους διάρκειες και ολοκληρώνονται εντός 4 ωρών, από τις 8.20 το πρωί έως τη 1.οο το μεσημέρι, όσο και τα δεδομένα που εκτίθενται με μια θαυμαστή αλληλο-αναίρεσή τους που όμως έρχεται κάθε φορά να τα επιβεβαιώσει, προσκαλούν τον θεατή ν’ αποφασίσει ο ίδιος, όχι μόνο ποιο είδος είναι πιο άθλιο (από τα δύο που αναφέρονται στην ερώτηση, διατάσσοντες και υπακούοντες), αλλά ν’ αποφασίσει γενικότερα για το ανθρώπινο είδος. Εντέλει να σκεφτεί. Να θέσει τη σκέψη του σε λειτουργία. Υπό αυτό το πρίσμα, θέλω να πιστεύω ότι το έργο του Γ. Τσίρου δεν αποσκοπεί στην πιστή αναπαράσταση μιας πραγματικότητας αλλά ότι τη χρησιμοποιεί, θα έλεγα, ως παράδειγμα, ως υπόθεση εργασίας για να διευρύνει τα όριά της και να εμβαθύνει σ’ αυτήν. Δε νομίζω, με άλλα λόγια, ότι η αξία του έργου περιορίζεται στην εξαιρετική κατά τα άλλα αποτύπωση κάποιων αποτρόπαιων καταστάσεων, γνώριμων σ’ εμάς τους Έλληνες.

Σαν ένα ντοκιμαντέρ, και με τον τρόπο ενός αστυνομικού θρίλερ, καταγράφει πρόσωπα και καταστάσεις τις οποίες τα πρόσωπα δημιουργούν και στις οποίες εμπλέκονται, υπερβαίνοντας τους αυτοπεριορισμούς της ρεαλιστικής γραφής. Γι’ αυτό και θεωρώ τον Άγριο Σπόρο του Γ. Τσίρου έργο με πολυσήμαντη αξία, έργο που ως ομότεχνος ζήλεψα.

Μάριος Πόντικας
Οκτώβριος 2015
Αθήνα

Με μισές αλήθειες οι λαοί καλλιεργούν και θρέφουν τις εθνικές τους προκαταλήψεις. Μέσα σ’ ένα περιβάλλον εθνικής αυταρέσκειας, οι εθνικές προκαταλήψεις, απαλλαγμένες από ατομική συνείδηση και συναισθήματα, αποκτούν τη σκληρότητα ενός λαϊκού κατηγόρου. Κανένα ελαφρυντικό δε γίνεται δεκτό. Έτσι η απλούστευση των κατηγοριών αποκτά μια ιδιαίτερη τεχνική, και η γενίκευση γενικεύεται ως κανόνας. Φταίχτες είναι οι άλλοι. Από αντίδραση λοιπόν στις κατηγορίες αυτών των προκαταλήψεων, ίσως προκατειλημμένος κι εγώ, τοποθετώ συνειδητά τα πρόσωπα του έργου μου σ’ ένα οριακό μεταίχμιο ελληνικής παρακμής. Σ’ ένα επαρχιακό τοπίο όπου η αγωνία της επιβίωσης προηγείται από την εφαρμογή των οικονομικών διατάξεων και η ανυποταξία στους νόμους γίνεται καθημερινή άσκηση επιβίωσης. Σ’ αυτό το τοπίο οι κατηγορούμενοι δεν κατανοούν ποτέ με ακρίβεια τους λόγους για τους οποίους κατηγορούνται. Η απολογία τους είναι πάντα αδύναμη, γιατί το κατηγορητήριο βασίζεται πάντα σε μισές αλήθειες. Αλλά όταν η μισή αλήθεια συμπληρώνεται από προκατάληψη είναι αρκετή για καταδίκη. Είμαι χαρούμενος που το έργο μου θα παρασταθεί στο θέατρο Επί Κολωνώ, με τη σκηνοθετική δεινότητα της Ελένης Σκότη, τα σκηνικά και την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιώργου Χατζηνικολάου και τη δυναμική των ηθοποιών: Τάκη Σπυριδάκη, Ηλία Βαλάση και Ντάνης Γιαννακοπούλου. Εύχομαι ο Άγριος Σπόρος να «φυτρώσει» επί σκηνής και να φέρει ήμερους καρπούς στις συνειδήσεις μας.

Γιάννης Τσίρος

Με μεγάλη χαρά η Ομάδα Νάμα παρουσιάζει στο θέατρο Επί Κολωνώ ένα σύγχρονο ελληνικό έργο. Ο Άγριος Σπόρος του Γιάννη Τσίρου είναι ένα αξιοσημείωτο θεατρικό κείμενο που τοποθετείται στο εν εξελίξει παρόν, διαπραγματευόμενο παρόλα αυτά θέματα διαχρονικά όπως ο αγώνας των ανθρώπων για επιβίωση, οι δυσκολίες προσαρμογής στη μεταβαλλόμενη κοινωνική πραγματικότητα αλλά και οι συγκρούσεις στο πεδίο των σχέσεών τους. Τα θέματα αυτά συμπλέκονται από τον Γιάννη Τσίρο με αριστοτεχνικό τρόπο και διεισδυτικό χιούμορ. Τολμούμε να πούμε ότι δουλεύοντας πάνω στο έργο του, το αντιπαραβάλαμε με τον κωμικοτραγικό τρόπο γραφής του Τσέχωφ. Άλλωστε, οι χαρακτήρες του Άγριου Σπόρου παρόλη την εκ διαμέτρου αντίθετη κοινωνική τους θέση και το προοιωνιζόμενο ιστορικό τους μέλλον σε σχέση με αυτούς του Βυσσινόκηπου, αδυνατούν και αυτοί να συμπλεύσουν με την κοινωνική πραγματικότητα που τους έχει πλέον περιβάλει.

Το έργο με την ολοκλήρωσή του αναδεικνύει την αλήθεια που δεν είναι μονοσήμαντη. Οι πρακτικές του παρελθόντος δεν μπορούν μεν να σταθούν στο ύψος και την πολυπλοκότητα των σύγχρονων προβλημάτων, αλλά ο Σταύρος, ως Άγριος Σπόρος, θα «αντέξει» όπως συνέβαινε πάντα.

Ελένη Σκότη