ΗΧριστίνα Ματθαίου, στο πρώτο σκηνοθετικό της εγχείρημα, μεταφέρει επί σκηνής το πρωτότυπο έργο «βάιζα» {ΕΤΥΜ. αρβαν.: κορίτσι, κόρη}. Αντλώντας από τα έργα του Παντελή Μπουκάλα «Μηλιά μου αμίλητη» και «Ο Χριστός στα χιόνια» και εμπνεόμενη από τον μύθο της La Loba, όπως αυτός αποτυπώνεται στο βιβλίο της Clarissa Pinkola Estes «Γυναίκες που τρέχουν με τους Λύκους», συνθέτει μια παράσταση που μιλάει για τη δύναμη της θηλυκότητας. Τη δύναμη να σπας, να εκτίθεσαι, να είσαι ατελής, να διαφέρεις, να αυτοκαθορίζεσαι, να νιώθεις, να εκφράζεσαι, να ζεις!

Εμείς συναντήσαμε τους συντελεστές της παράστασης και μας μίλησαν για αυτό το πολύ ιδιαίτερο θεατρικό εγχείρημα που αφήνει ένα πολύ ιδιαίτερο θεατρικό αποτύπωμα στην πόλη.

Χριστίνα Ματθαίου / σκηνοθέτιδα

Τα κείμενα του Μπουκάλα εμπνέουν

Οταν ρωτήθηκα πώς γεννήθηκε η «βάιζα», απάντησα «από μια μεγάλη πτώση και μερικές απώλειες». Αν με ρωτούσαν τώρα τι είναι η «βάιζα», θα έλεγα μια μεγάλη ανύψωση και συναντήσεις. Με όμορφους ανθρώπους, ανοιχτούς να με ακολουθήσουν αλλά και να με οδηγήσουν κάπου. Παθιασμένους και έτοιμους να μοιραστούν.

Από την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε, ένιωσα ότι μας συνδέει κάτι πέρα από τη δουλειά. Μοιράζεσαι το όραμά σου για αυτό που θες να δημιουργήσεις και νιώθεις ότι έχεις συνεννοηθεί χωρίς να πεις πολλά. Σαν να γνωρίζεστε από παλιά.

Τα κείμενα του Μπουκάλα εμπνέουν. Είναι μαγικό πώς καταφέρνει να χωρέσει σε λέξεις τα συναισθήματα. Έχει μια τεράστια γενναιοδωρία. Με άφησε να αγγίξω, και ίσως να ανακατέψω λίγο, την ποίησή του και να την κάνω δικιά μας. Η «αμίλητη Μηλιά» του, το βασικό έργο αναφοράς μας, με βρήκε φιμωμένη και ακινητοποιημένη. Και με απελευθέρωσε.

Για αυτό μιλάμε στο έργο μας. Για όλες τις φορές που ήθελες να ουρλιάξεις αλλά επέλεξες τη σιωπή. Που ακολούθησες το πρέπει αντί για το θέλω. Που βρέθηκες θαμμένος κάτω από πέτρες που σου φόρτωσαν άλλοι, ή μάλλον που τους άφησες ευγενικά να ακουμπήσουν πάνω σου και σε έπνιξαν.

Ανακαλύψαμε ότι οι πέτρες σπάνε και οι φωνές ακούγονται αν βρεις μέσα σου τη φωνή που σου δείχνει τον δρόμο.

Μυρτώ Στύλου / μουσική σύνθεση και επιμέλεια

Σκέτη μαγεία

Η μουσική για τη «βάιζα» προέκυψε εντελώς οργανικά και διαισθητικά στις πρόβες της ομάδας, παρατηρώντας το έργο να παίρνει μορφή και να εξελίσσεται μέρα με τη μέρα.

Ο αυτοσχεδιασμός στις πρόβες αποδείχτηκε πολύτιμος· οδήγησε με ορμή τις μελωδίες που ντύνουν την παράσταση να ξεπροβάλουν στο συνειδητό επίπεδο και να πάρουν τη θέση τους, χωρίς πολλές δεύτερες σκέψεις.

Προκειμένου να συνεισφέρω με την αλήθεια μου στο ευρύτερο συλλογικό έργο, προσεγγίζω βιωματικά όλα μου τα καλλιτεχνικά εγχειρήματα, κι έτσι το γεγονός πως η Χριστίνα μού παρείχε εξαρχής αμέριστη εμπιστοσύνη και ελευθερία έκφρασης μου έδωσε τη δυνατότητα να πειραματιστώ και να αφεθώ να συνθέσω χωρίς το άγχος της προσδοκίας.

Εξάλλου, και η θεματική αλλά και το ίδιο το έργο είναι τόσο κοντά στις αναφορές μου, που δεν ήταν καθόλου δύσκολο να αντλήσω από την αλήθεια μου και εκείνη να μετατραπεί σε μουσική.

Δεν θα μπορούσα να φανταστώ ιδανικότερο κλίμα για δημιουργία και έμπνευση από αυτό που κυριαρχεί στις πρόβες. Η σπάνια ευρηματικότητα της Χριστίνας σε συνδυασμό με την ανοιχτότητα και την αγάπη που εκπέμπει είναι τα τέλεια συστατικά για μια αβίαστη ροή που ενυπάρχει σε κάθε πρόβα και τους φέρνει όλους κοντά. Η μοναδικότητα της κάθε ηθοποιού γιορτάζεται, όλες οι φωνές εισακούγονται και μεταμορφώνονται σε έναν ζωντανό οργανισμό που πάλλεται και αλληλεπιδρά. Σκέτη μαγεία.

Ραφαήλ Παπαδάκης / βοηθός μουσικού

Κάθε μέρα να μοιάζει με παιχνίδι

Φανταστείτε πώς μπορεί να είναι η καθημερινότητα στις πρόβες μιας παράστασης, η οποία στο σύνολό της απαρτίζεται από 6 ταλαντούχες γυναίκες που έχουν κάτι να πουν.

Είναι πρόκληση να ξέρεις μπαίνοντας σε έναν χώρο εργασίας ότι θα συναντήσεις τέσσερις νέες ηθοποιούς διψασμένες να εξερευνήσουν και μια μουσικό και μια σκηνοθέτιδα οι οποίες μοιάζει να διαθέτουν μια συνεχόμενη ροή δημιουργικότητας.

Και μιας και εδώ δεν μπορεί να με διακόψει καμιά τους, θα πάρω την ευκαιρία για να τους πω και εγώ δυο πράγματα.

Μαριαλένα, το κόκκινο μαλλί σού πήγαινε περισσότερο.

Χριστίνα, αν βάζεις το μικρόφωνο μπροστά στο ηχείο, θα μικροφωνίσει.

Γιολάντα, κόψε το τσιγάρο γιατί έχεις φωνάρα.

Ναυσικά, δεν τρώμε πριν το ζέσταμα φωνητικής.

Μυρτώ, ο φίκος που έχεις στο χολ σου θέλει πότισμα κάθε 10 μέρες.

Λίνα… δεν είναι φυσιολογικό και δεν συμβαίνει σε όλους.

Αλλά δεν είναι μόνο η όρεξη, το χιούμορ και οι συχνές φάρσες (Χριστίνα!) που κάνουν την κάθε μέρα να μοιάζει με παιχνίδι απέναντι σε ένα κατά τα άλλα απαιτητικό έργο, αλλά και η ζέστη με την οποία η καθεμιά μοιράζεται και αγκαλιάζει την εμπειρία της άλλης σαν σύγχρονη και ταυτόχρονα αρχέγονη γυναίκα, που δίνουν και σε εμένα την ευκαιρία να ανοίξω την πόρτα σε κάτι που τελικά μοιάζει πανανθρώπινο και παραμελημένο.

Ναυσικά Κοριαλού / ηθοποιός

Συνάντηση με ανθρώπους. Και με τον εαυτό μου

Μια ιστορία που συνέβη. Και δεν σταμάτησε ποτέ να συμβαίνει. Γραμμένη με λέξεις διαλεκτές από την πένα του Μπουκάλα. Χωρίς αυτόν τίποτα δεν θα υπήρχε. Τον ευχαριστούμε από καρδιάς.

Τι κρατάω από αυτούς τους μήνες;

Τη συνάντηση.

Με κείμενα, ξεχασμένα μοιρολόγια, ποιήματα για τον έρωτα, την αγάπη, τη ζωή, ιστορίες παλιές, τις δικές μας ιστορίες.

Συνάντηση με ανθρώπους. Και με τον εαυτό μου.

Πώς να μιλήσεις αυτές τις λέξεις αν δεν τις ψάξεις πρώτα μέσα σου;

Την εξερεύνηση.

Είναι τύχη στην πρώτη σου δουλειά να σου δίνεται τόσο μεγάλη ελευθερία από τη σκηνοθέτιδα να προτείνεις, να δοκιμάσεις, να μπερδευτείς, να ψάξεις πάλι, να χαθείς, να χαθείς τελείως και εντέλει να ανακαλύψεις. Πράγματα για τον ρόλο σου, για ποιότητες δικές σου που ούτε η ίδια ήξερες.

Την εμπιστοσύνη.

Τόσο όμορφο και σπάνιο πια. Να μπορείς να αφήνεις το σώμα σου να πέφτει στο κενό και να ξέρεις ότι κάποιος είναι εκεί και θα σε πιάσει. Μπορώ να περπατήσω με κλειστά μάτια όλη την Αργυρούπολη αν κάποια από εσάς με οδηγεί (τα κορίτσια ξέρουν).

Λίνα Λαζαρή / ηθοποιός

Πιστεύω στο θέατρο που σε βάζει σε διαδικασία εσω-αναζήτησης

Αν έπρεπε να δώσω έναν τίτλο στη διαδικασία προβών και κατασκευής της «βάιζα», θα έλεγα «Πλάθοντας ανθρώπους». Δεν πιστεύω στο διδακτικό θέατρο, πιστεύω όμως στο θέατρο που σε ισοπεδώνει με την ειδεχθή πραγματικότητα. Που σε βάζει σε διαδικασία εσω-αναζήτησης χωρίς να σε ρωτάει. Αυτό έκανε η παράστασή μας σε μένα και αυτό ευελπιστώ να κάνει και στους θεατές.

Προσωπικά, έφτιαξα τη δική μου Μηλιά ερευνώντας το θέμα της θυσίας. Ευτυχώς, η Χριστίνα μού έδωσε χώρο να δοκιμάσω ό,τι μου κατέβαινε στο κεφάλι. Και ας μου έλεγε χαρακτηριστικά «μάλλον σε μία άλλη συνεργασία μας» όταν κάτι δεν της άρεσε.

Και καθώς έψαχνα αυτό το πρόσωπο, κατέληξα στο ότι η Μηλιά δεν αντιστάθηκε στην αποτρόπαια μοίρα της ακριβώς για αυτόν τον λόγο. Γιατί επέλεξε να θυσιαστεί για να τιμωρήσει τους δολοφόνους της και την κοινωνία του 19ου αιώνα που τους έπλασε. Σήμερα, δύο αιώνες μετά -το λέω και ανατριχιάζω- η κοινωνία έχει γίνει εξπέρ στο να πλάθει δολοφόνους. Η Μηλιά δεν είναι η Μηλιά. Είναι η Ελένη, η Βασιλική, η Κωνσταντίνα, η Καρολάιν και τόσα ονόματα που παρελαύνουν στους τίτλους ειδήσεων κάθε τόσο. Δεν θα ξεχαστείτε ποτέ, κορίτσια. Σας ευχαριστώ για το φως. Θα είμαστε πάντα οι «Επικίνδυνες» της Γώγου.

Μαριαλένα Σκαρώνη / ηθοποιός

Η ιστορία της Μηλιάς είναι ιστορία όλων μας

Για μένα η «βάιζα» είναι ο τρόπος που θέλω να υπάρχω σε αυτήν τη δουλειά. Είναι άνθρωποι που ενώθηκαν για να μιλήσουν όλοι μαζί για κάτι που τους καίει. Και με εμπιστοσύνη, αγάπη και ανοιχτωσιά προσπαθήσαμε να δούμε τι είναι για μας η «βάιζα». Τι σημαίνει να είμαστε κόρες, κορίτσια, γυναίκες. Τι σημαίνει να έρχεσαι αντιμέτωπος με τις πληγές τις δικές σου, της μαμάς, της γιαγιάς σου. Τις πληγές όμως και του μπαμπά σου, του αδερφού σου. Τι σημαίνει η πατριαρχία και οι πληγές που ανοίγει σε όλους μας. Η διαδικασία αυτή ήταν μεγάλη και πολύ προσωπική. Στη «βάιζα» υπάρχουμε όλες. Αυτό ήταν και το πιο μεγάλο κομμάτι των προβών, να βρούμε εμάς εκεί μέσα. Μέσα σε αυτήν την ιστορία της Μηλιάς που είναι ιστορία όλων μας.

Είναι οι στιγμές που έχουμε υπάρξει «αμίλητες», που προσπαθήσαμε να καταπνίξουμε τη θηλυκότητά μας γιατί αυτό προστάζει η κοινωνία, που κλάψαμε πολύ για έναν έρωτα που μπορεί μέχρι σήμερα να τον κλαίμε, που καταλάβαμε ότι η πατριαρχία μάς θέλει μηχανές που στρώνουν και ξεστρώνουνε τραπέζια, που συνειδητοποιήσαμε ότι το να θάψει κάποιος μια γυναίκα ζωντανή επειδή δεν ήταν παρθένα δεν είναι πολύ μακριά και ούτε απέχει πάρα πολύ από το ότι κάποιος σκοτώνει μια γυναίκα σήμερα επειδή «χάλασε η φάση». Αυτές οι στιγμές, και πολλές άλλες, είναι η παράστασή μας. Και είναι ο δικός μας τρόπος να μιλήσουμε για όλα αυτά που βράζουν μέσα μας.

Γιολάντα Σοφούλη / ηθοποιός

Ενα συνεχές ταξίδι υπενθύμισης, επιστροφής και απόρριψης

Ο ρόλος μιας μάνας που έχει χάσει το παιδί της και θέλει να θρηνήσει ήταν κάτι που μου φαινόταν ακατόρθωτο να προσεγγίσω. Η Χριστίνα, ωστόσο, έχει ένα μοναδικό ταλέντο. Να βλέπει μέσα σου πράγματα με τα οποία συνομιλείς και στα οποία ακουμπάς πριν ακόμα εσύ ο ίδιος τα εντοπίσεις. Ξέρει πώς να σε καθοδηγήσει, με πολλή προστασία, σε ένα πολύτιμο ταξίδι έσω και έξω.

Είναι ένα έργο που δεν ξέρω πώς γίνεται να μην σε μετακινήσει. Έχει μια βαθιά, σκληρή αλήθεια, σε πονά αυτό που διαβάζεις/παίζεις/βλέπεις. Γιατί συνομιλεί με αλήθεια. Του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.

Μέσα από την τελετουργία, την παράδοση, επιστρέψαμε στις ρίζες μας. Ένα συνεχές ταξίδι υπενθύμισης, επιστροφής και απόρριψης. Με τις συναδέλφους θα μας συνδέει ένα μοίρασμα, ένα πρωτοφανές άνοιγμα και μια τεράστια αγκαλιά.